Een Amerikaanse man die door een bloeding in zijn hersenstam volledig verlamd is geraakt, kan woorden spellen met een apparaat dat zijn hersenactiviteit meet en doorgeeft aan een computer. Zo kan hij via korte zinnetjes met zijn vrouw praten. „Dank je voor al je harde werk”, schreef hij na vier maanden oefenen. En: „Koop een cadeau voor jezelf”.

Het is voor het eerst dat iemand die door het locked-in-syndroom in zijn lichaam opgesloten zit na een hersenbloeding op deze manier communiceert. Eerdere proeven met dergelijke brein-computer-verbindingen zijn gedaan met gezonde proefpersonen of mensen met ALS (amyotrofische laterale sclerose). Die zijn ook verlamd, maar hun hersens werken goed. Deze 68-jarige patiënt kon soms zijn ogen nog bewegen, maar lang niet altijd. Het was vóór de proeven niet duidelijk in hoeverre de man informatie begreep, schreven onderzoekers van de East Tennessee State University gisteren inScience Translational Medicine.

Met zestien elektroden op de schedel van de man registreerden ze zijn hersenactiviteit. Op een beeldscherm voor zijn ogen lichtten om beurten letters op. Hij moest zijn aandacht vestigen op de letter die hij wilde en ‘ja!’ denken op het moment dat die wit werd. Het piekje hersenactiviteit dat dit oplevert, de P300 piek, vertelt de computer welke letter is gekozen.

Na twaalf weken testen en oefenen kon de man zelf zinnen maken. Dat duurde aanvankelijk soms wel 90 minuten. Uiteindelijk ging het spellen met de brein-computer-verbinding twee keer sneller dan met een letterbord, waarbij iemand met de hand letters aanwees tot de man met zijn ogen bewoog. Van de 62 sessies kwam uit 22 niets. Dat kan zijn doordat de patiënt zijn ogen of aandacht niet kon richten, pijn had, gefrustreerd raakte of niet bij bewustzijn was. Na een jaar bijna wekelijks oefenen kreeg hij in drie kwartier een zin op het scherm – én de vraag: „Waar is interpunctie”.