De Iceman in de circustent

Onlangs was ik op het jaarlijkse bedrijfsfestival van DEPT, het digital agency waar mijn man werkt. Tussen de foodtrucs, bars en DJ’s had de organisatie in het rulle zand een grote circustent opgetrokken, waarin tech-savvy sprekers TED-achtige talks hielden.

In het krantje met de line-up ontdekte ik ineens Wim Hof. The Iceman himself. De man die halfnaakt in de ijskoude poolzee kan zwemmen dankzij een speciale meditatie- en ademtechniek. Een oefening die ook ons, gewone stervelingen, kan vrijwaren van ziektes, en ons in een moeite door gelukkig, gezond en krachtig kan maken. En er was ook iets met wetenschap. Hem moest ik natuurlijk zien!

Daar stond hij, in bermuda en T-shirt, de lange haren achterover gezwiept alsof hij zojuist uit een ijszee was verrezen. Hij sprak van controle over de hersenstam, en het diep afdalen in het autonome zenuwstelsel. Hij repte van NASA en Stanford University en AMC en de Radboud Universiteit. Van ontzuring en ladingen zuurstof, van 74-jarigen die de Kilimanjaro binnen 24 uur bedwongen dankzij zijn techniek.

Tintelen

Alle toehoorders zou hij deelgenoot maken van zijn kracht. We moesten inademen. En weer uit, en opnieuw in. “Breathe in! And let go. In again!” Zoals parelduikers snel in- en uitademen om hun ademhalingsreflex te onderdrukken, zodat ze langer onder water kunnen blijven, zo zaten we massaal te hijgen op onze klapstoeltjes. Mensen buiten in de zon moeten de circustent hebben zien in- en uitzetten door het woeste synchroonademen.

Na twintig keer moesten we, allemaal tegelijk, stoppen. Een weldadige rust zeeg neer. Om me heen, en in mij. Niemand ademde meer. Mijn handen en voeten tintelden – een kenmerk van de hyperventilatie. Het bloed in mijn lijf was verzadigd met zuurstof. Er was even geen spoor van de afvalstof CO2, het koolzuurgas dat onze ademhalingsreflex prikkelt zodra het gehalte in ons bloed boven een bepaald niveau komt.

Na een minuut of wat was mijn koolzuurgaslevel weer terug op het niveau waarop ik lucht moest happen. Geen probleem daar op die klapstoel, maar onder water kan deze reflex abrupt opkomen. Als iemand door al het gehyperventileer even flauwvalt, haalt hij zijn ademteug onder water, met de fatale gevolgen van dien. Maar over de drie mensen die bij het uitvoeren van de Wim Hof-methode zijn verdronken, ging het die middag niet. Ook niet over Wubbo Ockels zaliger, of wijlen denker des Vaderlands René Gude, die ondanks fanatiek ademen-á-la-Hof stierven aan uitgezaaide kanker.

Er volgde nog een sessie. De Iceman jutte ons opnieuw op, breathe in, and let go, en maakte wat lompe grappen over hijgen, seks en dildo’s. En weer was daar die serene rust. Zalig hoor. Maar waarom zou dit in vredesnaam goed voor mijn afweer zijn? Voor mijn inner power en geluk zelfs?

Adrenalinekick

Dat iets in de methode van Hof effect heeft op het afweersysteem, wees onderzoek van Matthijs Kox van de Radboud Universiteit in 2014 uit. De twaalf proefpersonen die in de Poolse sneeuw onder leiding van Hof hadden leren ademen, mediteren en kou trotseren, ervoeren minder last van griepverschijnselen na injectie met een bacteriegif, dan proefpersonen die al die dagen thuis op de bank hadden gezeten. De bikkels hadden meer van een anti-ontstekingsstof (IL-10) in hun bloed, en juist minder stoffen die ontsteking aanjagen. Een enorme adrenalinestoot leek de oorzaak van dit alles. Wat precies die kick veroorzaakte, bleef onduidelijk. Was het het ademen, de kou, de meditaties en zware yoga-oefeningen, de verbroedering, of het feit dat de ijsgoeroe zelf de training gaf?

AMC-arts Geert Buijze zet zijn geld op de kou, las ik twee weken na mijn kennismaking met Hof-methode. Dik 3000 vrijwilligers hadden zich via Buijzes webpagina CoolChallenge opgegeven om zich een maand lang koud af te douchen. De kouddouchers vulden 29% minder ziekteverzuim in op het formulier dan de warm douchende controlegroep. Dat klinkt imposant, maar kwam neer op gemiddeld een dagdeel. Tegelijkertijd voelden ze zich niet minder dagen grieperig dan de controlegroep. Hieruit kun je hoogstens concluderen dat de dagelijkse koude straal hen flinker heeft gemaakt. Ze voelden zich nog niet helemaal lekker, maar gingen toch maar weer aan het werk.

Koud douchen, hyperventileren – wie het fijn vindt moet het doen, maar onoverwinnelijk en gelukkig word je er niet van, en wat het voor je afweer doet is ook nog geen uitgemaakte zaak. Ik hou het bij regelmatig sporten. Daarvan blijf je ook gezond en flink.

Al sinds 2008 wil Hof af van zijn imago als circusartiest, lees ik op zijn website. Maar zolang hij blijft smijten met universiteitsnamen, opgeklopte neurobabbels en clowneske grappen, en de belofte van geluk en gezondheid voor iedereen, blijft het aura van kermisklant om hem heen hangen. Waarom gaan alternatieve healers en gezondheidsgoeroes daar toch steeds weer de mist mee in? Trek toch niet altijd het complete menselijke welzijn binnen je invloedssfeer. Blijf gewoon bij de ijskoude feiten.